Dnia 02 września o godzinie 8.00 w Szkole w Sieniawie odbyło się Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego 2024/2025 Samorządowej Szkoły Podstawowej i Oddziału Przedszkolnego im. J.Korczaka w Toporowie. Po długiej wakacyjnej przerwie przybyli wszyscy uczniowie  wraz ze swoimi rodzicami.  Na uroczystość rozpoczęcia roku przybył również Wójt Gminy p. Cz.Kalbarczyk i Przewodniczący Rady Gminy p. D. Rutkowski. Dyrektor SSP i OP im.J. Korczaka w Toporowie p. M. Kubiak serdecznie wszystkich powitała, szczególnie natomiast zwróciła się do najmłodszych uczniów kl. I życząc im  sukcesów w zdobywaniu wiedzy i kolejnych umiejętności. Oby osiąganie celów dawało im wiele radości, było inspirujące, a także przynosiło jak najlepsze wyniki. 

Dzień dobry

Rozkład jazdy autobusów w roku szkolnym 2024/2025 przedstawia się następująco:

Godziny odjazdu z przystanków autobusowych:

KOSOBUDZ-godz.6.37

NIEDŹWIEDŹ-godz. 6.48

TOPORÓW-godz. 6.55

Rozkład przyjazdu dzieci ze szkoły do domu:

I KURS- wyjazd spod szkoły w Sieniawie godz. 12.48- około 13.00 dzieci będą na miejscu

II KURS- wyjazd spod szkoły w Sieniawie godz. 14.35- około 14.55 dzieci będą na miejscu.

21 czerwca 2024r. uczniowie usłyszeli ostatni dzwonek kończący rok szkolny 2023/2024. Tym samym rozpoczęły się długo wyczekiwane wakacje. Uroczystość rozpoczęła się od mszy świętej w kościele parafialnym. Następnie uczniowie udali się do szkoły, gdzie odbyła się akademia, na której dyrektor powitała zgromadzonych gości. Dyrektor i zaproszenie goście w swoich przemówieniach podkreśliły, jak ważny i owocny był mijający rok szkolny, dziękując nauczycielom za ich zaangażowanie oraz uczniom za ich wysiłek i osiągnięcia. Wyrazy uznania skierowano również do rodziców za wsparcie swoich dzieci oraz współpracę ze szkołą. Następnie odbyło się wręczenie nagród i wyróżnień dla najlepszych uczniów. Dyrektor oraz wychowawcy nagrodzili uczniów za ich wybitne wyniki w nauce, zaangażowanie społeczne. Następnie wszyscy uczniowie udali się na ostatnie w tym roku szkolnym spotkanie ze swoimi wychowawcami.  

Wszystkim uczniom życzymy udanego wypoczynku oraz powrotu z nową energią i zapałem na kolejny rok szkolny.

W dniach 18-19.06.2024r. uczniowie kl. III wraz z wychowawcą p. M. Kliszcz i mamami p. P. Kaczmarzewską i p. G. Dworak byli na dwudniowej wycieczce połączonej z noclegiem w Łagowie. Wycieczka była pełna wrażeń i doświadczeń dzieci. W pierwszym dniu uczniowie po zakwaterowniu w hotelu „Sage” uczestniczyli w rejsie łodzią „Galera Joanitów” po jeziorze Trześniowskim, gdzie sprawdzali się w roli żeglarzy, przed którymi stawianio nie lada zadania do wykonania.   Niecodzienną atrakcją i doświadczeniem dla uczniów był nocleg bez rodziców.  W pokojach 2 i 3- osobowych, w których  nie było nam nudno i tęskno za rodzicami. Drugiego dnia  po śniadaniu udaliśmy się na Park Linowy, gdzie dzieci bawiły się nie tylko świetnie,  ale również wyniosły z tej zabawy wiele nauki i korzyści dla zdrowia. Po przeszkoleniu z zasad bezpieczeństwa, pod czujnym okiem doświadczonej kadry instruktorów, uczestnicy mogą ruszyć na rozgrywki linowe. Ciekawe zadania w terenie przy odrobinie wysiłku fizycznego i adrenaliny przyniosały wiele radości. Przy okazji uczestnicy nauczą się odpowiedzialności, samodyscypliny oraz współdziałania w grupie. Po przejściu tras na wszystkich czekały pyszne kiełbaski z grilla i lody.

Wszystkie punkty wycieczki podobały się dzieciom, chciały zostać dłużej. Niestety czas szybko mijał i trzeba było wracać  do domu.

Dnia 19.06.2024 r. klasa IV wraz z wychowawczynią panią Magdaleną Ogazą i opiekunem grupy panią Małgorzatą Majewską udała się na wycieczkę pieszą do Kłodnicy. Spacer jest jedną z najlepszych form aktywnego wypoczynku. Pogoda była idealna, nie padało, było rześkie powietrze. Podczas spaceru uczniowie podziwiali piękną przyrodę i mieli okazję ją sfotografować. Po spacerze czekały na nas kiełbaski i zabawy na świeżym powietrzu.

Regularne czytanie dzieciom
jest najbardziej
skutecznym sposobem
wychowania ich
na wykształconych, mądrych, dobrych
i szczęśliwych dorosłych.

Codzienne czytanie dziecku przez dorosłego przynosi ogromne korzyści, m.in.

• buduje więź z dzieckiem będącą fundamentem jego zdrowia emocjonalnego,
• doskonali język i ułatwia rozumienie świata,
• rozwija zasoby wewnętrzne dziecka, w tym inteligencję emocjonalną, poznawczą i moralną,
• poszerza wiedzę i kładzie mocne podwaliny pod sukcesy w szkole i w życiu.

Kampania społeczna „Cała Polska czyta dzieciom” - Cała Polska Czyta Dzieciom (calapolskaczytadzieciom.pl)

14.06.2024 r. w ramach akcji ,,Cała Polska czyta dzieciom” uczniowie klas starszych: J. Piórko, kl. 4, P. Jaroszewski, kl. 5, E. Korkiewicz, kl. 5, N. Majewski, kl. 5, M. Wójcik, kl. 6. czytali młodszym koleżankom i kolegom. W klasach IV – VII na lekcjach języka polskiego przypomniano uczniom jakie korzyści przynosi codzienne czytanie. Zachęcamy wszystkich do codziennego czytania i odwiedzania szkolnej biblioteki, w której każdy znajdzie coś dla siebie.

Dzień 14.06.2024 r. w pamięci klasy IV i VI zapisze się jako dzień wyjątkowy, niezapomniany, ponieważ ostatni raz można było nocować w szkole przed termomodernizacją. Jeszcze przed godziną 18.30 zdążyli dotrzeć niektórzy uczestnicy zabawy, niektórzy przyjechali samochodami, inni rowerami bądź dotarli na pieszo. Wszyscy jednak byli obładowani a to kołdrą, poduszkami, śpiworem, walizki były duże i wypełnione po brzegi, oczywiście wszystko w nich było potrzebne.

Klasa VI swoją zabawę rozpoczęła od zjedzenia kebabów (ponoć bardzo pysznych), natomiast klasa IV od zabawy ,,Poszukiwacze skarbów”. Obie klasy bawiły się wyśmienicie, ale osobno, oczywiście integrowaliśmy się ze sobą. Bawiliśmy się w chowanego, rozegraliśmy mecz koszykówki, otwarliśmy salony piękności, graliśmy w gry planszowe, wykonywaliśmy zadania z krążącego pudełka, robiliśmy znakomite tosty. Nie rozczarowaliśmy naszych pań i poszliśmy późno spać, aby jeszcze wcześniej wstać. Rodzice nie zapomnieli nas odebrać.

Bardzo mocno dziękujemy pani Halince i pani Ani za pomoc.

Pani Magdzie i pani Grażynce gratulujemy odwagi i bardzo dziękujemy za cudowne wspólne chwile, które zostaną w naszych sercach na zawsze. Było świetnie!!!

14 czerwca 2024r dzieci z grupy „Pszczółek” , „Tygrysków” wraz z rodzicami, p. M. Gałkowską, p. M. Kozołubską i uczniowie kl. III z p. M. Kliszcz uczestniczyli w fantastycznej  wycieczce dla całej rodziny do  Planetarium w Cottbus, gdzie obejrzeliśmy seans filmowy o planetach, gwiazdozbiorach, itp., Następnym punktem programu wycieczki była Fabryka czekolady Felicitas w Hornow- raj dla łasuchów. Fabryka czekolady Felicitas w niemieckim Hornow to manufaktura ręcznie robionych pralin według belgijskiej receptury, to słodkie spotkanie z przysmakiem milionów ludzi - czekoladą. W czekoladowym kinie dowiedzieliśmy się o tajemnicach produkcji wyjątkowych pralin. Następnie udaliśmy się na degustację gorącej czekolady i na czekoladowe warsztaty, gdzie zamieniliśmy się w artystów i spróbowaliśmy sił w zdobieniu czekoladowej tabliczki. Felicitas to także kawiarnia z ofertą przepysznych ciast i wyśmienitych lodów,  a na dworze czekał na  nas duży, zielony teren, zagroda z kozami oraz plac zabaw. który  jest rodzinnym miejscem i zachwyca kameralnością. Na zakończenie udaliśmy się do  Ogrodu Zoologiczny w Cottbus Największe wrażenie zrobiły na nas majestatyczne słonie. Wyjątkowe było spotkanie ze słodkimi surykatkami, flamingami, pingwinami, tygrysami… oraz wizytą w koziej zagrodzie.  Nie zabrakło również czasu na wyśmienite lody i  inne smakołyki. Szczęśliwi w godzinach wieczornych powróciliśmy do Toporowa :) 

Czwartek, 07 czerwca 2024 roku był wyjątkowym dniem, a właściwie nocą dla uczniów z klas III, gdyż tej nocy nocowali oni w szkole. I… zaczęło się! Uczniowie kl. III wraz z wychowawcą: M. Kliszcz i mamami: p. P. Kaczmarzewską i p. G. Dworak 😊😊😊przybyli do szkoły w asyście pozostałych rodziców o godz. 18.30  z całym ekwipunkiem na niesamowitą przygodę. Na początku wspólnie  przygotowali miejsca do nocowania i kącik relaksacyjny.

Uczniowie w czasie zajęć wykazali się wieloma talentami. Niestrudzenie wykonywali wszystkie postawione przed nimi zadania. Wspólnie przygotowywali posiłki: kolację, śniadanie i przepyszne gofry, grali w gry planszowe i zespołowe gry na sali gimnastycznej, próbowali swoich talentów wokalnych i tanecznych podczas karaoke, snuli różne opowieści. W późnych godzinach wieczornych odbył się seans filmowy obowiązkowo zaopatrzony w przepyszny popcorn. Cała noc minęła bardzo szybko.

W podsumowaniu uczniowie stwierdzili, że ...ten nocleg był lepszy od niejednego w hotelu pięciogwiazdkowym, było suuuuper, podobały im się wszystkie zajęcia, a w ich pamięci na zawsze pozostaną niezwykle ciepłe wspomnienia szkoły nie tylko jako miejsca, gdzie uczą się , ale także miejsca gdzie można ciekawie spędzić czas.

Dziękujemy bardzo naszym Kochanym Rodzicom i  mamą p. Paulinie i p. Grażynie za pomoc w organizacji nocowania w szkole😊😊😊

Dnia 07.06.2024 r. uczniowie klasy IV przystąpili do egzaminu na kartę rowerową. Celem tego egzaminu było: wpajanie zasad i przepisów ruchu drogowego, kształtowanie nawyków właściwego zachowania na drodze, utrwalanie podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy, popularyzowanie roweru jako środka transportu, a także rekreacji i sportu.

Egzamin składał się z dwóch części: części teoretycznej , której celem było sprawdzenie znajomości przepisów ruchu drogowego niezbędnych do bezpiecznego kierowania rowerem w ruchu drogowym. Uczniowie, którzy zaliczyli część teoretyczną przystąpili do egzaminu praktycznego. Egzamin z części praktycznej odbył się na placu przed szkołą we wcześniej przygotowanym  ,,Miasteczku drogowym’’. Polegał on na ocenie kierującego rowerem  pod względem przestrzegania przepisów ruchu drogowego i umiejętności prawidłowej techniki jazdy.

Egzamin poprowadzili zaproszeni  policjanci z Komendy Powiatowej Policji ze Świebodzina, nauczyciel wychowania fizycznego B. Polguj oraz nauczyciel techniki A. Bandura-Topolska. Egzamin na kartę rowerową zaliczyło 9 uczniów klasy IV i 1 uczeń klasy V. Wszystkim uczniom serdecznie gratulujemy!!!

4 czerwca 2024 r. we wtorkowy poranek, uczniowie kl. III wraz z wychowawcą M. Kliszcz spotkali się z mieszkańcami DPS w Toporowie na obchodach Dnia Dziecka, które w tym roku połączone zostały z Dniem Sportu i przebiegały w duchu sportowej rywalizacji. Pogoda tego dnia była przepiękna, słońce od rana uśmiechało się do nas  na bezchmurnym niebie, stąd też cała impreza odbyła się na placu pod głównym budynkiem. Spotkanie zaplanowane w każdym szczególe obfitowało w liczne  sportowe atrakcje, którym przyświecało hasło: „Ruch to zdrowie”. Uczniowie i mieszkańcy DPS  rywalizowali między sobą w różnych konkurencjach. Każdy uczestnik mały czy duży znalazł  tu coś dla siebie, gdyż opiekunowie zadbali o to, aby zadania były dostosowane do wieku dzieci. Zawodnicy pod okiem opiekunów, nauczycieli, którzy skrupulatnie zapisywali wszystkie wyniki, pokonywali kolejne konkurencje, a były to: rzuty piłką do celu, slalom z piłeczkami, hokej na trawie i wiele innych. Wszyscy starali się uzyskać jak najwyższy wynik i tym samym stać się najlepszym w danej konkurencji. Emocji było mnóstwo, oglądający żywo kibicowali rówieśnikom, gorąco zachęcając ich do wysiłku i pokonywania  swoich słabości. Okazało się , że zarówno wśród dziewczynek, jak też chłopców jest wielu utalentowanych sportowców. Wielką przyjemność sprawiła uczniom i pensjonariuszom  możliwość grillowania, przy którym przez cały czas gromadziły się tłumy wygłodniałych głodomorków. Na podsumowanie zmagań sportowych każdy otrzymał piękny medal.

To było udane spotkanie. Pogoda dopisała i humory  również. Tegoroczny Dzień Sportu minął w przyjaznej i miłej atmosferze. Dziękujemy i do zobaczenia wkrótce.

Rok 2024 – na podstawie decyzji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – jest w Polsce Rokiem Edukacji Ekonomicznej. Z tej okazji w ramach programu edukacyjnego Szkolnych Kas Oszczędności został uruchomiony Ogólnopolski Test Wiedzy Ekonomicznej. Pytania dotyczą  trzech bardzo ważnych obszarów: szeroko pojętych finansów, ekologii i cyberbezpieczeństwa. Test wiedzy SKO powstał w ramach programu edukacyjnego Szkolnych Kas Oszczędności PKO Banku Polskiego, ale mogą w nim uczestniczyć wszystkie zainteresowane osoby – zarówno dzieci, jak i dorośli.
Test polega na udzieleniu odpowiedzi na 10 zamkniętych pytań jednokrotnego wyboru. Formuła testu-online, można go rozwiązać na dowolnym urządzeniu elektronicznym z dostępem do internetu, np. na telefonie, tablecie czy laptopie. W naszej szkole do testu przystąpili wszyscy uczniowie klas I-VII. Ukończyli go z pozytywnym wynikiem dlatego ŻyrafkaLokatka przygotowała i wręczyła pamiątkowe dyplomy ukończenia Testu Wiedzy Ekonomicznej.

Gratulujemy!

Dnia 28.05.2024r.  w SSP i OP w Toporowie odbyły  się ćwiczenia dla uczniów klas I-III pt. „Pierwsza Pomoc? Masz  tę moc!”   Zajęcia zorganizowane zostały  we współpracy placówki  z PKO  BP w Świebodzinie  w ramach programu Szkolnych Kas Oszczędności.  Prelekcję i warsztaty  poprowadził starszy strażak z PSP w Świebodzinie Maciej Walkowiak. Celem akcji jest zapoznanie uczniów z podstawami udzielania pierwszej pomocy, a także przygotowanie (teoretyczne i praktyczne) do wykonywania konkretnych zadań ratowniczych. Uczniowie chętnie uczestniczyli w obu częściach spotkania. Organizatorom akcji zależy na tym, aby dzieci zrozumiały, że każdy może udzielić pierwszej pomocy – nawet najmłodszy. Wydarzenie uświetniła Żyrafka Lokatka - maskotka SKO. Ponieważ  PKO BP wyposażył naszą szkołę  w materiały edukacyjne dotyczące pierwszej pomocy,  zatem  każdy uczestnik ćwiczeń został obdarowany kompletem w formie poradnika „Odkryj moc pierwszej pomocy” oraz podręcznej apteczki SKO. Serdecznie dziękuję: - p. Markowi Zajączkowskiemu za pomoc, materiały edukacyjne  z ramienia PKO BP w Świebodzinie , - p. Maciejowi Walkowiak za przekazanie w profesjonalny sposób swojej wiedzy i umiejętności z zakresu udzielania pierwszej pomocy i wsparcie z ramienia PSP w Świebodzinie ,- p. Dyrektor M. Kubiak za możliwość realizacji założeń programu Szkolnych Kas Oszczędności na terenie SSP i OP w Toporowie, - Wychowawczyniom  : p.  M. Buchwald, p. M Mosiądz, p. A.  Bandura-Topolskiej, p. M.  Kliszcz, które z cierpliwością i wyrozumiałością włączyły się w pomoc swoim wychowankom w wyćwiczeniu  jak krok po kroku pomóc poszkodowanemu.

Opiekun SKO: Urszula Deptuła

Uczniowie i przedszkolaki naszej szkoły brali udział w XXVII edycji akcji ,,Zielona Szkoła, Zielone Przedszkole” organizowanym przez  jest Celowy Związek Gmin CZG- 12 z siedzibą w Długoszynie. Konkurs miał na celu zwiększenie świadomości dzieci w zakresie selektywnej zbiórki odpadów, w tym pokazanie korzyści płynących z segregacji poszczególnych frakcji odpadów oraz recyklingu. Konkurs trwał od 2 października 2023 roku do 17 maja 2024 roku. Kordynatorem grupy przedszkolnej  była p. Małgorzata Gałkowska a koordynatorem grupy szkolnej p. Aleksandra Bandura-Topolska. Nasi uczniowie i przedszkolaki zostali zgłoszeni do zbierania : makulatury z podziałem na kartony i gazety, płyty CD/DVD , baterie oraz telefony lub tablety. Po podsumowaniu XXVII edycji akcji w której brało udział 65 placówek zebrano 153736 kg surowców wtórnych ! 
Po podsumowaniu w  kategorii do 50 uczniów / przedszkolaków w placówce jesteśmy liderami zbiórki telefonów.
Lider Zbiórki Makulatury: ŚWIETLICA ŚRODOWISKOWA W GROCHOWIE  (świetlica działająca przy OPS w Sulęcinie)
Lider Zbiórki Butelek PET: ŚWIETLICA ŚRODOWISKOWA W TRZEBOWIE  (świetlica działająca przy OPS w Sulęcinie)
Lider Zbiórki Kartoników: ŚWIETLICA ŚRODOWISKOWA W DŁUGOSZYNIE ( świetlica działająca przy OPS w Sulęcinie)
Lider Zbiórki Baterii: PRZEDSZKOLE “SOSENKI” W SOSNACH
Lider Zbiórki Puszek: –
Lider Zbiórki Płyt CD / DVD: ŚWIETLICA ŚRODOWISKOWA W DŁUGOSZYNIE ( świetlica działająca przy OPS w Sulęcinie)
Lider Zbiórki Telefonów: PRZEDSZKOLE W TOPOROWIE ( przedszkole działające przy Szkole Podstawowej w Toporowie)
Po podsumowaniu w kategorii od 51 do 150 uczniów / przedszkolaków w placówce jesteśmy liderami zbiórki baterii.
Lider Zbiórki Makulatury: SZKOŁA PODSTAWOWA w TEMPLEWIE
Lider Zbiórki Butelek PET: SZKOŁA PODSTAWOWA im. Kresowian w CZARNOWIE
Lider Zbiórki Kartoników: PRZEDSZKOLE NR 2  im. S. Modrzejewskiej w DĘBNIE
Lider Zbiórki Baterii: SZKOŁA PODSTAWOWA w TOPOROWIE
Lider Zbiórki Puszek: SZKOŁA PODSTAWOWA w TEMPLEWIE
Lider Zbiórki Płyt CD / DVD: SZKOŁA PODSTAWOWA w TEMPLEWIE
Lider Zbiórki Telefonów: SZKOŁA PODSTAWOWA w TEMPLEWIE
Serdecznie wszystkim dziękujemy za włączenie się do tegorocznej akcji i mamy nadzieję, że w przyszłym roku szkolnym także uczniowie chętnie włączą się w zbiórkę odpadów.
Gratulujemy!!!

Mama i tata to najważniejsze osoby w życiu każdego człowiek. 26 maja obchodzimy w Polsce Święto Mamy jako wyraz szacunku dla naszych Kochanych Mam, a Święto Taty przypada 23 czerwca, wówczas swoje święto obchodzą nasi Tatusiowie. Dzisiaj tj. 24.05.2024r. w naszej szkole w grupie 'Pszczółek" i "Tygrysków" i w kl. III świętowaliśmy dzień naszych rodziców. Na uroczystą akademię na salę gimnastyczną przybyli zaproszeni goście: najdroższe osoby naszych serc- NASZE MAMUSIE I TATUSIOWIE. Uroczystość rozpoczęła przemówieniem dyrektor p. M. Kubiak , następnie uczniowie kl. III zaprezentowali wspierając się prezentacją multimedialną najpiękniejsze sentencje- myśli wybitnych pisarzy o mamie i tacie. Uwieńczeniem ich występu był taniec dla rodziców. Następnie scena należała do naszych milusińskich przedszkolaków, którzy wyrecytowli pięknie wyuczone wierszyki i zaprezentowali piosenki z rekwizytami i aranżacją ruchową. Nie zabrakło także pokazu tańców przygotowanych na zajęciach z instruktorem. Na zakończenie wszystkie dzieci odśpiewały swoim rodzicom STO LAT...., i obdarowały ich własnoręcznie przygotowanymi prezentami, a także wręczyły ŚWIADECTWO z czerwonym paskiem DLA MAMY I TATY, na którym od góry do samego dołu rodzice otrzymali od swoich dzieci same celujące oceny. W klasie IV odbyła się otwarta lekcja języka polskiego dla Mam. Uczniowie odczytali przygotowane wcześniej opisy swoich mam, sprawdzili jak dobrze znają swoje mamy zadając im pytania, np.: Jaki jest ich ulubiony kolor, owoc, warzywo? O czym marzą? Co lubią najbardziej? Mamom zostały złożone życzenia:

Kochane Mamy!

Niech się spełnią Wasze pragnienia.

Niech słonko zawsze Wam świeci.

Przyjmijcie te skromne życzenia

od kochających Was dzieci.

Gratulujemy życząc Wam Kochane Mamy i Tatusiowie wszystkiego najlepszego. 

Z okazji zbliżającego się święta Dnia Mamy 20.05.2024r. gościliśmy w naszej szkole panie z Gminnej Biblioteki w Łagowie. Pod kierunkiem p. Anety i p. Justyny uczniowie wykonali piękne serca dla swoich mam. Mamy nadzieję, że te własnoręcznie wykonane niespodzianki sprawią mamą ogromną radość. Bardzo dziękujęmy za miłe spotkanie.

Nowotwory skóry są jednymi z najgroźniejszych i najszybciej rozwijających się nowotworów. Klasa 7 z wychowawczynią  w bieżącym roku szkolnym uczestniczy w programie  "Znamię! Znam je?" Na trzech lekcjach wychowawczych uczniowie dowiedzieli się co to jest czerniak, jakie jest ryzyko zachorowania i na czym polega profilaktyka czerniaka. Poznali ABCDE czerniaka oraz jak zapobiegać czerniakowi. Uczestniczący w projekcie obejrzeli film edukacyjny dla uczniów  Kampania "Znamię! Znam je?" dzięki któremu dowiedzieli  się, jak prawidłowo sprawdzać skórę i uchronić się przed czerniakiem. Ponadto siódmoklasiści otrzymali ulotki podsumowujące zdobytą wiedzę oraz plakat do klasy. Dziękujemy Akademii Czerniaka, Fundacji Gwiazda Nadziei oraz Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Świebodzinie za przekazanie cennych materiałów do przeprowadzenia zajęć.